İslam sivilizasiyası Mərkəzi Biruninin qlobusunu yenidən yaradır

Özbəkistandakı İslam Sivilizasiyası Mərkəzi bu günə qədər qalmayan Əbu Reyhan Biruninin qlobusunu yenidən qurdu. Model alimin əsərləri və digər elmi mənbələr əsasında yaradılıb, qurumun mətbuat xidməti məlumat verib.

Beruni qlobusu 995-ci ildə Xorəzmin ən böyük elm və təhsil mərkəzlərindən biri olan Kyat şəhərində olarkən yaratmışdır. O, üzərində coğrafi xüsusiyyətləri qeyd etmək və yaşayış məntəqələri arasındakı məsafələrə əsasən enlik və uzunluq hesablamaq niyyətində idi.

Biruninin əsərlərində təxminən 600 şəhərin koordinatları var. Özbəkistan Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti professor Bəhrom Abduxalimovun sözlərinə görə, yenidənqurma zamanı beynəlxalq tərəfdaşlarla əməkdaşlıq çərçivəsində dünya qlobusuna 150 yaşayış məntəqəsi daxil edilib.

Mərkəzin veb saytında deyilir: "Biruninin qlobusu mücərrəd nəzəri model deyil, dəqiq hesablamalar və geodeziya və astronomiya məlumatlarına əsaslanaraq hazırlanmış praktik elmi alət idi".

Alim "Məsud Kanonu"nda Yer kürəsinin ümumi formasının kürəyə yaxın olduğunu, dağların və hövzələrin isə ölçüsünə nisbətən olduqca kiçik olduğunu qeyd edib. Biruni inanırdı ki, Yer tamamilə düz olsaydı, təbii tarazlıq pozular və bütün torpaqlar su altında qalardı.

Sərgidə həmçinin alimin Yer kürəsinin formasına, enlik və uzunluq hesablama metodlarına və müxtəlif mənbələrdən alınan məlumatların müqayisəsinə həsr olunmuş əsərlərindən parçalar da nümayiş olunur.

Əziz Mustafa