Qazaxıstan parlamentinin aşağı palatası “Ərazi müdafiəsi haqqında” (TRO) qanun layihəsini təsdiqləyib. Sənəddə ən böyük TRO qrupunun Rusiya ilə sərhəddə yerləşdirilməsini nəzərdə tutulur ki, bu qrupa əcnəbilərin də xidmət edə biləcəyi ən azı səkkiz briqada daxildir. Üstəlik, qanun layihəsini hazırlayanlar qeyd edirlər ki, bu, Qazaxıstanın “hərbi fəaliyyətə” hazırlaşması kimi qəbul edilə bilər.

Parlament (parlamentin aşağı palatası) yeni qanunu demək olar ki, yekdilliklə qəbul edib. Sənədin mətnindən göründüyü kimi, qanun layihəsinin məqsədi “Qazaxıstan Respublikasının müdafiə qabiliyyətini artırmaq”, habelə “hərbi vəziyyət və müharibə dövründə onun əhalisinin, obyektlərinin və ərazisinin təhlükəsizliyini təmin etməkdir”.

Bu məqsədlə ölkənin 20 regionunun hər birində ən azı bir TRO briqadası yaradılacaq. Qanunda bölmə üzvlərinin dəqiq sayı göstərilməsə də, əcnəbilərin və ya vətəndaşlığı olmayan şəxslərin onlarda könüllü kimi xidmət edə biləcəyi qeyd olunur. Bunun üçün ölkənin müdafiə nazirinin tələbi ilə onlar sadələşdirilmiş qaydada Qazaxıstan vətəndaşlığını ala bilərlər. Sənədi hazırlayanlar Rusiya, Ukrayna, Belarusiya, Qırğızıstan, Latviya, Estoniya, Özbəkistan və Cənubi Koreyanın müvafiq təcrübəsini öyrəndiklərini vurğulayırlar.

Eyni zamanda, qanun layihəsini hazırlayanlar ona məsləhət xarakterli əlavədə qeyd edirlər ki, “Ukraynadakı hərbi münaqişə nəzərə alınmaqla” sənəd müharibəyə hazırlıq kimi qiymətləndirilə bilər. Bununla əlaqədar olaraq, qanunun qəbuluna “yaxın və uzaq xaricdəki ölkələrin, habelə Qazaxıstan Respublikası vətəndaşlarının mənfi reaksiyası” istisna edilmir.

Həmçinin, qanun layihəsinə əsasən, Rusiya, görünür, Qazaxıstan üçün əsas potensial təhlükələrdən biri kimi qəbul edilir və ərazi müdafiə briqadalarının əksəriyyəti - 20-dən səkkizi - Rusiya Federasiyası ilə sərhəddə yerləşdiriləcək. Rusiya-Qazaxıstan sərhədi dünyanın ən uzun quru sərhədidir. Sərhədin uzunluğu 8 min km-dir.

Müqayisə üçün qeyd edək ki, cəmi beş briqada Özbəkistanla, daha dördü Çinlə sərhəddə, qalanları isə Qazaxıstanın Qırğızıstan və Türkmənistanla sərhədini əhatə edəcək.

Eyni zamanda, ərazi müdafiə bölmələri yaşayış məntəqələrinin, hərbi və dövlət obyektlərinin mühafizəsi və müdafiəsi ilə məşğul olmalı, “mühafizə olunan şəxslərin məsuliyyət zonasında olduqları müddətdə təhlükəsizliyinin təmin edilməsində” iştirak etməli və “Qazaxıstan ərazisində hərbi vəziyyət” rejimini təmin etməlidir

Bundan əlavə, TRO qüvvələri "müəyyən edilmiş xətlərin, o cümlədən Qazaxıstanın sərhəd bölgəsinin müdafiəsində", eləcə də "düşmənin desant və təxribat-kəşfiyyat qüvvələrinə və terrorçu qruplarına qarşı mübarizədə" iştirak etməlidirlər

Ərazi müdafiə qüvvələrinin özünə milli təhlükəsizlik və hüquq-mühafizə orqanlarının qüvvə və vasitələri, Silahlı Qüvvələr tərəfindən ayrılmış qüvvə və vasitələr, ərazi qoşunları, xüsusi təyinatlı birləşmələr, özünümüdafiə birləşmələri daxildir.

Yeni qanun, həmçinin, Qazaxıstan vətəndaşlarının səfərbərlik, hərbi vəziyyət elan edildiyi və müharibə dövründə “Qazaxıstan Respublikasından kənarda olmaları halında” üç gün müddətində “Qazaxıstan Respublikasının ən yaxın səfirliyinə və ya konsulluğuna gələrək” hərbi xidmətə cəlb olunan şəxs və ya çağırışçı kimi qeydiyyata düşmək və ya 7 gün ərzində Qazaxıstana qayıtmaq üçün tədbirlər görməyi tələb edir”.

Rusiya Federasiyasının Qoşunlarının qoşunları Qazaxıstanda 13 iyun 2017-ci ildən mövcuddur, lakin hazırda ixtisar edilmiş tərkibdə fəaliyyət göstərir.

Eyni zamanda, Qazaxıstan Müdafiə Nazirliyinin hesabatından göründüyü kimi, TRO briqadalarının hərbi qulluqçularının aşağı maaşları "heyət səviyyəsinə təsir göstərir" və qalıq əsasda heyət "hərbi heyətin xaricə axını riskini yaradır".

Əziz Mustafa, Oxuməni.az