İŞİD-in ideologiyası ancaq Quranla məğlub edilə bilər

2015-ci il gəlib keçdi, amma İŞİD dünya mediasının gündəmindən heç düşmədi. İŞİD zorakılıqları, sosial mediadakı fəaliyyətləri, təbliğat üsulları, iddialı açıqlamaları və qəddar yaraqlıları ilə həmişə gündəmdə idi. Bu radikal təşkilata qarşı mübarizə planları il boyu müzakirə edildi. İŞİD-in yeni kadrlar toplamasının qarşısını almaq və cazibə gücünü yox etməyə yönəlik səylər fasiləsiz davam etdi.

Görünən odur ki, 2016-cı il də oxşar hadisələrə şahid olacaq. Bunun işarələrindən biri yanvar ayının ilk günlərində Obama rəhbərliyi tərəfindən təşkil edilən bir toplantı idi. Kaliforniyadakı önəmli toplantının iştirakçıları arasında dünya miqyasında tanınan isimlər vardı. Dəvət edilənlərin siyahısı ABŞ rəhbərliyinin məsələyə böyük əhəmiyyət verdiyini göstərirdi. Ağ Evin yüksək rütbəli dövlət rəsmiləri, milli təhlükəsizlik müşavirləri və ABŞ-ın nəhəng texnologiya şirkətlərinin rəhbərləri bir araya gəldilər. Məqsəd dövlət qurumları və özəl sektor təşkilatlarını radikalizmə qarşı bir araya gətirmək və inkişaf etmiş texnoloji mübarizə layihəsini işə salmaq idi.

İŞİD-in internet və sosial mediadan öz ideologiyasını yaymaq üçün uğurla istifadə etdiyi məlumdur. Qərbli dövlətlərin buna qarşı təsirli mübarizə aparmadığı də hər kəsə məlumdur. Məhz Kaliforniya görüşü, əslində, İŞİD təbliğatını dayandırmaq üçün bir addım olaraq atıldı. Alınacaq yeni tədbirlər sırasında ön plana çıxanlardan biri ABŞ-ın xarici işlər nazirliyinin bildirdiyi kimi, radikal təşkilatların sloqanlarına cavab verəcək bir mərkəzin yaradılması idi. Bu mərkəz "radikal qrupların əməllərinə diqqət çəkməyə və müsbət qərb imici formalaşdırmağa" çalışacaq.
Bunlar ilk baxışda qulağa xoş gələn, ancaq dərindən düşündükdə istənilən nəticələri verməkdən çox uzaq hədəflərdir. Əvvəla, müsbət qərb imici formalaşdırmağa yönəlik cəhdi, digər bir ifadə ilə ictimaiyyətlə əlaqələr fəaliyyətini nəzərdən keçirək. Belə bir üsulla İŞİD yaraqlıları və ya tərəfdarlarının ABŞ və Qərb dövlətlərinə qarşı qatı və mənfi düşüncələrini dəyişdirmək mümkün görünmür. İmic düzəltmə səyləri təşkilati şirkətlər üçün az və ya çox fayda verə bilər. Amma demək olar ki, hər gün hücum, hava bombardmanları, həyatını itirən günahsız uşaqlar, mülki şəxslər və qaçqınlar olan bir dünyada ictimaiyyətlə əlaqələrin çarə olması çətin görünür. Yaxın Şərqdə Qərbə qarşı qəzəbin 2000-ci illərin əvvəlindən etibarən Qərbin yanlış siyasətinin səbəb olduğunu və bunların həqiqətən bərpası çətin böyük əzabları geridə qoyduğunu unutmayaq. Qərbin silah və raketlərinin hələ də Yaxın Şərqə müdaxilə etdiyini unutmamaq lazımdır. Buna görə də müsbət bir Qərb imicinin region insanlarının qəlbinə yerləşdirilməsi çox çətin görünür.
Qərb dövlətləri, həqiqətən, müsbət bir Qərb imici istəyirlərsə, strategiyalarını dəyişdirməlidirlər. Silahlı mübarizəyə deyil, öz ölkələrində müdafiə etdikləri sülh, azadlıq, bərabərlik, qardaşlıq, ədalət, sevgi, həmrəylik kimi gözəl dəyərlərə önəm verməlidirlər. Sahib olduqları güclü maddi, iqtisadi və texnoloji imkanlarla faydalı həll yolları gətirməlidirlər.

Amerikan rəhbərliyinin digər əhatəli çözüm hədəfi isə sosial media vasitəsilə "radikal təşkilatların əməllərindən" insanları xəbərdar etmək və beləliklə İŞİD-ə yeni qatılanların qarşısını almaq idi. Bunun da təsirli strategiya olmadığını burada qeyd etmək lazımdır. İŞİD kimi radikal təşkilatlar zorakılıq əməllərini pislik adına deyil, öz "müqəddəs məqsədləri" uğrunda edirlər. Bu unudulmamalıdır ki, İŞİD yaraqlıları məlumatsız və sadəlövh insanlar deyil. Dəli, pozğun və ya şəxsiyyət problemi olan insanlardan ibarət deyil. Pis niyyətli insanlar tərəfindən və ya sosial media vasitəsi ilə aldadılaraq manipulyasiya edilən şəxslər də deyil. Əksinə, bu insanlar, mütəxəssislərin də ifadə etdiyi kimi, keçmişdə sosial həyata adaptasiya olan, yüksək karyeraları olan, müasir gənclərdir. Haqlı olduqlarını düşündükləri və inandıqları üçün mallarını, karyeralarını və dünyaya qarşı bütün hədəflərini tamamilə tərk edərək bir ideologiyanın ardınca düşürlər. Nəticədə etdiklərini pislik olaraq görmədikləri, bir ideologiyanın arxasınca getdikləri üçün "pisliklərin ifşası" təbliğatının heç bir təsiri olmaz.

İŞİD-in şiddətə, qanlı aksiyalara və dəhşətli terror aktlarına əl atmasının səbəbi inanc sistemidir. Bu inanc sisteminin əsas dayağı isə həqiqi İslamda heç bir yeri olmayan xurafatlar, uydurma hədislər və fanatik inanclardır. Bütün dünyanın əslində çox yaxşı bildiyi həmin xurafatlar və uydurma hədislər İslamın həqiqi mənbəyi kimi təqdim olunduqca, onların törətdikləri vəhşiliyə təəccüblənməmək lazımdır.
Göründüyü kimi, problem yanlış inanc sistemidir. Yanlış inanc sisteminin yeganə çarəsi Quranla mümkün olacaq. Beləliklə, İŞİD silahla, bomba və ya quru təbliğatla deyil, yalnız və yalnız Quranla düz yola gətirilə bilər...
Əslində ötən il İŞİD-lə ideoloji mübarizənin əhəmiyyətini gec də olsa fərq edən və dilə gətirən dünya liderləri olub. Bunlardan biri ABŞ prezidenti Obama idi. Sentyabr ayında BMT Baş Assambleyasındakı çıxışında ifadə etdiyi kimi, "Nəticə etibarilə, İŞİD-i döyüş meydanında məğlub etmək yetərli olmayacaq. Hər şeydən əvvəl onun insanları radikallaşdırmasını, özünə cəlb etməsini və şiddətə çəkməsinin qarşısını almalıyıq. Bu onların ideologiyasını məğlub etmək mənasına gəlir. İdeologiyalar silahla məğlub edilməz. Daha yaxşı fikirlərlə, daha cəlbedici və daha maraq doğuran bir baxışla məğlub edilər. Cəsarətlə İŞİD-ə və onun İslamı təhrif edən fikirlərinə qarşı duran müsəlman alimlər, din xadimləri və İŞİD-dən ayrılanları da ehtiva edən insanların səslərini yüksəltməyə çalışırıq".

Bəs İŞİD-in radikal ideologiyasına qarşı kim duracaq? Onun səhv təbliğatına qarşı doğrunu kim deyəcək? Amerika dövlətinin bu məsələdə kimə dəstək verəcəyini yaxşı düşünməsi lazımdır. Unutmaq olmaz ki, İslam alimi kimi tanınan bir çox din adamı, ənənəvi ortodoks İslam mədəniyyətinin təməl əsərlərini rəhbər qəbul edir və İŞİD-lə nəzəri mənada eyni səhv inanclara və xurafatlara inanır. Belə din xadimləri tərəfindən aparılacaq maarifləndirmənin İŞİD üzərində heç bir təsiri olmayacağı açıqdır. Həmin şəxslər yanlış ideologiyanı aradan qalıracaq elmi cavab verə bilməz, çünkü özləri də eyni ideologiyanın tərəfdarlarıdır. İŞİD isə onları İslami kitablarda keçən bütün bu bəyanatları qəbul edən, amma yerinə yetirməkdən çəkinən qeyri-səmimi, qorxaq, passiv və utancaq insanlar kimi görəcək, müdafiə etməli olduqları dəyərlərə sahib çıxmadıqlarını düşünəcək.

Beləliklə, həll yolu İŞİD-lə nəzəriyyədə eyni ideologiyanı müdafiə edən din alimlərindən istifadə etmək deyil, yanlış ideologiyaya həqiqətlərlə cavab verə biləcək sağlam düşüncəli insanlarla bu mübarizəni aparmaqdır.
İŞİD-in ideologiyasını tamamilə məğlub etmək və aradan qaldırmaq istəyirlərsə, Obama və ABŞ rəhbərliyinin bir seçimi var: Quran. Radikalizmin dərmanı Qurandır. İŞİD ideologiyasının qarşısında dura bilməyəcək tək güc ancaq Qurana əsaslanan maarifləndirmədir.

Adnan Oktar