Dahi korrupsiyaçı: Afrika prezidenti Parisdə gənc sevgililəri, bahalı maşınları və evləri üçün xəzinəni necə dağıtdı

Müxtəlif dövrlərdə müxtəlif ölkələrin hökmdarlarının, eləcə də onların ailə üzvlərinin dəbdəbəli həyatı haqqında material yazılara davam edirik. Bu dəfə söhbət 42 il Afrikanın Qabon ölkəsində hakimiyyətdə olan sabiq prezident Ömər Bonqo Ondimbdən gedəcək.

O, ölkənin büdcəsindən onlarla uşağına, eləcə də arvadlarına və xanımlarına pul xərcləyirdi. Fransada o, lüks evlər və mənzillər alıb: təkcə Yelisey çöllərinin yaxınlığında yerləşən saray 18 milyon avroya başa gəlib.

Qeyd: Qabon - mərkəzi Afrikada bir dövlətdir. Paytaxtı Librevill şəhəridir. Fransanın keçmiş müstəmləkəsi olan bu ölkə Afrika qitəsində ən zəngin və stabil dövlət sayılır.

Ən zəngin afrikalı

1967-ci ildə hakimiyyətə gələn Ondimba daim qalmaqalların mərkəzində olub, özü də daxildə yox, onun hüdudlarından kənarda. Qərb KİV-i indi də Qabon liderinin korrupsiyasından şübhələndikləri haqqında yazırlar. Bu afrikalı dünyanın ən zəngin prezidentlərindən biri hesab edilmişdir. Onu dahi korrupsiyaçı adlandırırdılar: Bonqo xəzinədən pul götürürdü və onları öz zövqləri üçün xərcləyirdi, halbuki büdcədə ölkədə əmin-amanlığın rifahı üçün kifayət qədər çox vəsait saxlanılırdı. Ümumilikdə, Bongo Parisdə lüks mənzillər və evlər, eləcə də Nice şəhərindəki villalar da daxil olmaqla, Fransada 33 daşınmaz əmlak obyektinə sahib idi. Ən qəşəng hesab edilən sarayın dəyəri 18 milyon avro ilə yanaşı, Yelisey çöllərində evi, Lüksemburqda sahəsi iki min kvadrat metr olan şirkəti var idi. Bundan əlavə o, daha dörd evin və Zəfər Tağının yanında doqquzotaqlı mənzillərin, Eyfel qülləsinin yanında iki mənzilin və Nitsdə dörd villanın sahibi idi. Bongo ailəsinin pulunun nə qədər olduğu məlum deyil.

1999-cu ildə Amerika Senatı yanında komitə araşdırma aparıb və aşkar edib ki, Ondimbanın pulları yalnız Citibank hesabında 130 milyon dollar təşkil edir. İl ərzində ailə 63 milyon avro xərcləyib. Ümumilikdə, dövlət başçısının 30-dan çox uşağı dünyaya gəlib və onlardan heç birini diqqətdən kənarda qoymayıb. Bongo ümumiyyətlə, yaxınlarına lüks hədiyyələr verməyi sevirdi. Sonradan məlum olub ki, bütün bu xərclər Qabon dövlətinin büdcəsi hesabına baş verib. Dövlət başçısının uşaqlarının da xərcləri dövlət xəzinəsinə aid idi. Belə ki, qızı Paskalin özünə Mercedes alıb, prezidentin özü Ferrari 612, Scaglietti F1 və onun oğlu Əli dövlət xəzinəsi hesabına Ferrari 456 m GT əldə edib. Prezident 44 yaşlı həyat yoldaşına 350 min funt dəyərində göy-mavi rəngli Maybach təqdim edib.

“Mən bir pozğun deyiləm, mən Miss Peruyam!”

Bongo heç vaxt qadın cinsinə qarşı qarşısıalınmaz hərəkətlərini gizlətməyib. İlk dəfə 15 yaşlı Marie Josefine Kama ilə evlənib. O, bütünlüklə hədsiz qısqanc olub. Söz-söhbətlər gəzirdi ki, birinci xanım yalnız hər hansı bir insana təbəssüm bəxş edibsə, bir neçə gündən sonra həmin adamı ölü tapıblar və ya ümumiyyətlə, tapmayıblar. Prezidentin özü bu sadiqliyi ilə fərqlənmirdi. Statusu, sosial vəziyyəti və ya peşəsindən asılı olmayaraq, həm qaradərili, həm də ağdərili qadınları eyni dərəcədə ehtirasla sevirdi. Prezident uzun illər onun üçün işləyən italyan dizayneri Françesko Smalto ilə imzaladığı müqavilədə qeyd edib: “Sən mənə Parisdən pozğunlar göndərəcəksən, mən isə buna görə sənə paltar tikişində kömək edəcəyəm, hər il sənə 600 min dollar gəlir verəcəyəm”.

Mari Jozefin Ondimba ilə 1986-cı ildə boşanıb, keçmiş ər-arvad gözəl münasibətlərini qoruyub saxlaya bilib. Boşanandan sonra Mari Jozefin ən məşhur Afrika müğənnilərindən birinə çevrilib. Bildirilir ki, bəzi mahnılar onun üçün oğlu, indiki prezident Əli Ben Bonqo yazır. İkinci dəfə Ondimba ondan 29 il kiçik olan seçilmiş qızla dörd il sonra evlənir. Dövlət başçısının əhatəsində olanlar bildiriblər ki, sevən cütlüyü görməmişik. Amma bu, prezidentin kənardakı romantikasına mane olmur. Bir gün Afrikada baş verən “sevgi” hadisəsi beynəlxalq bir qalmaqala gətirib çıxardı. 2003-cü ildə Librevildə “bəşəriyyətin missiyası” gözəllik müsabiqəsi keçirilib. O başa çatdıqdan sonra Peru hakimiyyəti Qabona rəsmi etirazını bildirdi: məsələ ondadır ki, 22 yaşlı Peru gözəllik kraliçası Yvett Santa-Mariya Afrika lideri ilə görüşə, prezident sarayına dəvət edilir. 67 yaşlı Ondimba gənc qadını böyük çarpayıya, birmənalı şəkildə göstərdiyi otağa aparır. “Mən bir pozğun deyiləm, mən Miss Peruyam!”- deyərək gözəl qız saraydan hiddətlə qaçır. Peru gözəli otelə qayıda bilir, lakin prezidentlə yatmağa getməkdən imtina etdiyi üçün 12 günü otaqdan çıxmır. İnterpolun və Avropa ictimai təşkilatlarının işə qarışmasından sonra o, ölkəni tərk edə bilir. Qabon dövləti isə bütün ittihamlar rədd etdi və bunu düşmənlərin hiylələri adlandırdı.

Ölkədə ümumiyyətlə, Bonqodan qorxur və ehtiyat edirdilər. Onun ölüm xəbərinə də həyəcanla yanaşırdılar. İspan klinikalarından birində xərçəngdən öldükdə, Afrika Dövlətində ölümünü bildirmək üçün cəsarət qazanmış bir nəfər də tapılmamışdır. İlk başdan Fransa KİV-i Yelisey sarayındakı mənbəyə istinadla xəbər verib. Qabonda bu məlumatı təkzib etdilər və Fransa səfirinə etiraz notası təqdim etdilər.

Yalnız Qabon müxalifətinin Fransada olan nümayəndələri dövlət başçısı ilə həqiqətən nə baş verdiyini öyrənmək üçün şəxsən xəstəxanaya getmək qərarına gəldikdən sonra hökmdarın ölümü məlum oldu. Bütün ay ərzində ölkədə ölən lider üçün matəm davam etdi. İspaniyadan gətirilmiş Bonqonun cənazəsi beş gün ərzində prezident sarayının Mərmər zalında yerləşdirildi. Keçmiş prezidentin tabutuna aparan qırmızı yol xüsusi olaraq Fransadan gətirilmiş ağ qızılgüllərin ləçəkləri ilə örtülmüşdür. Bonqonu hərbi şərəflə dəfn etdilər, matəm mərasiminə 40 dövlətin başçıları gəlmişdilər. Bongo Ondimbanın ölümündən sonra oğlu Əli yeni prezident seçildi.

Bütün qovluq

Ali Bonqo atasının prezidentliyi dövründə 1989–1991-ci illərdə Xarici İşlər Naziri, 1991-ci ildən Bonqovil Milli Məclisdə millət vəkili olaraq çalışıb. 1999-cu ildən 2009-cu ilədək Müdafiə Naziri olub. Atasının ölümündən sonra 2009-cu ildə Qabon prezident seçkilərində qalib gəlib.

2016-cı ildə çoxsaylı qanun pozuntuları, həbslər, insan haqları pozuntuları və seçkilərdən sonrakı etirazlar və zorakılıqlarla nəticələnən seçkilərdə yenidən seçilib. Bonqo eyni zamanda Qabon Demokrat Partiyasının sədridir. Qabon prezidenti Ali Bonqo Ondimba bir gün ərzində yeni avtomobillərin alınmasına 15 milyon avro xərcləyib ki, bu da Afrika ölkəsinin ÜDM-nin təxminən bir faizini təşkil edir. O, 2010-cu ilin yanvar ayında dövlət başçısı vəzifəsinə gəldikdən üç ay sonra özünün 29 bahalı maşınları ilə avtoparkını doldurub. Məlum olub ki, prezidentin Britaniya və Alman avtomobillərinə xüsusi marağı var. Belə ki, bir gün ərzində o, üç Mercedes-Benz CL 63 AMG (onlardan birinin qiyməti təxminən 140 min avro idi), iki Rolls-Royce Phantom (hər biri 430 min avro olmaqla), 265 min avro dəyərində olan Rolls-Royce Ghost və Bentley Mulsanne, təxminən yarım milyon avro dəyərində idi. Həm də onun 2,5 milyon avro dəyərində olan iki VIP avtobusu var idi. Bundan başqa, yaxınlarına Ondimba dörd BMV avtomobil, Mercedes-Benz 11 model, Maybach 625 və Rolls-Royce Drop Head alıb. Ümumilikdə, maşınlar səkkiz milyon avroya başa gəlib, daha yeddi milyon əlavə avadanlıqların quraşdırılması və xidmət göstərilməsi üçün xərclənibdir. Fransız mətbuatı bütün bu satınalmaların Qabon vergi ödəyicilərinin hesabına edildiyini yazıb. Geniş bir ayaqda yaşamaq və dövlət xəzinəsini talamaq vərdişi, atasının - ölkənin keçmiş prezidenti Ömər Bongo Ondimbadan yeni bir dövlət başçısına keçib.

Ailə həyatı

Ali Bonqo 1989-cu ildə ilk həyat yoldaşı, fransız əsilli Silviya Valentin ilə evlənib. O, OQST sığorta şirkətinin baş direktoru Eduard Valentinin qızıdır.

Eduard Valentinin həyat yoldaşı Evelin Nazirlər Kabinetində çalışır və Eduard Qabon İşəgötürənlər Konfederasiyasının baş direktorudur. Silviya təkcə Qabonun özündə deyil, onun hüdudlarından kənarda da əsl modaçı kimi tanınırdı. Süd rəngli dəri ilə kövrək bir qəhvəyi saçlı qadın ölkənin ən şux və gözəl qadınlarından biri sayılır. İlk başdan çoxları belə qənaətə gəldilər ki, bu evlilik ənənəyə ziddir, birinci xanım ağdərili qadın oldu, lakin vaxt keçdikcə qabonlılar onu sevdilər. Silvia demək olar ki, bütün həyatını Afrikada yaşayıb, lakin tipik Paris modası ilə geyinir. Birinci xanım yalnız kutyurdan kostyumları seçir, onun qarderobunda tamamilə Chaneldən kostyumlar və Valentinodan mükəmməl hazırlanmış geyimlər vardır. Afrika ölkəsində bir neçə həyat yoldaşına icazə verilir, Buna görə Ali Bonqo da, 1994-cü ildə Ali Bonqo Kaliforniya ştatının Los-Anceles şəhərindən olan ikinci həyat yoldaşı amerikalı Anje Linn Kollinz Bonqo ilə ikinci dəfə evləndi. Anje Bongo Kaliforniyada qida şirkətlərində çalışırdı və daha sonra 2015-ci ildə boşanmaq üçün məhkəməyə müraciət etdi. Əgər birinci xanım Silviya ilə birlikdə Qabon prezidenti bu günə qədər də təmtəraqla yaşayırsa, onun ikinci xanımı KİV-nin məlumatına görə, keçmiş ərinin maddi dəstəyindən məhrum olub və dövlət müavinəti ilə yaşayır.

Hazırladı: İsa Rəvan