Obyektini icarəyə verən şəxs 14% vergi ödəməlidir
Vergilər Nazirliyinin məlumatına görə, Azərbaycan Vergilər Nazirliyi ticarət və xidmət obyektlərinin icarəyə verilməsi zamanı vergidən yayınma hallarına qarşı ciddi tədbirlərə başlayıb. Belə ki, son illər ticarət və xidmət obyektlərinin və digər növ əmlakın icarəyə verilməsi halları geniş yayılıb. Bu sahənin vergiyə cəlb edilməsi vəziyyətini araşdıranda isə məlum olub ki, əksər hallarda vergi ödəyiciləri təsərrüfat subyektini faktiki olaraq icarəyə verdikləri halda, bu münasibət (yəni obyektin istifadə hüququ) etibarnamə ilə rəsmiləşdirilir. Başqa sözlə, obyektin sahibi icarəçi ilə müqavilə bağlamaq əvəzinə icarəçiyə etibarnamə verir. Bu isə obyekt sahibinin vergidən yayınmasına səbəb olur. "Mövcud vəziyyətin təhlili göstərir ki, Bakı şəhər Vergilər Departamentində qeydiyyatda olan 62 459 təsərrüfat subyektinin 13 409-u istifadə etdiyi obyekti etibarnamə ilə icarəyə götürmüş şəxslərdir", - deyə məlumatda bildirilir.
Bu vəziyyətin aradan qaldırılması üçün vergilər nazirinin əmri ilə təsdiq
edilmiş "Vergi orqanlarında vergi ödəyicilərinin uçotunun aparılmasına dair
Metodiki Göstəriş"ə dəyişiklik edilib. Həmin dəyişikliklərlə təsərrüfat
subyektlərinin icarə münasibətləri ilə bağlı məsələlər tənzimlənir.
Vergilər Nazirliyində sahibkarlara və obyekt sahiblərinə xatırladırlar ki,
sahibkarlıq məqsədi üçün istifadəyə verilən obyektlərin etibarnamə ilə
verilməsi Mülki Məcəllənin tələblərinə də ziddir. Belə ki, məcəllənin 362.1,
152.8 və 359.1-ci maddələrinə əsasən, etibarnamə yalnız etibar edənin üçüncü
şəxslər qarşısında təmsil olunması, onun hüquq və mənafelərinin həyata
keçirilməsi üçün verilir. Məcəlləyə əsasən, etibar edilən şəxs (yəni, obyektdən
istifadə edən) vergi ödəyicisi kimi qeydiyyata duraraq etibarnamə əsasında
verilmiş əmlakdan öz mənafeyi naminə istifadə edə bilməz.
Başqa sözlə, qanuna görə, əmlakdan sahibkarlıq məqsədilə istifadə olunursa
icarə müqaviləsi bağlanmalı, icarəçi icarə haqqı ödəməli, əmlakın sahibi isə bu
gəlirdən vergi ödəməlidir: "Vergi ödəyiciləri müqavilədə icarə haqqını
müəyyənləşdirməklə təsərrüfat obyektini vergi orqanında uçota qoymalıdır.
Əmlakın icarəyə verilməsindən gələn gəlirlər üzrə verginin dərəcəsi isə
14%-dir".
Nazirliyin açıqlamasından məlum olur ki, əmlak sahibləri və sahibkarların icarə
haqqını süni surətdə azaltmasına da imkan verilməyəcək. Bildirilir ki, "icarə
haqqının məbləği vergi orqanlarında aşkar şübhə doğurarsa", bu məbləğlər eyni
ərazidə yerləşən eyni xüsusiyyətlərə malik digər obyektlərin icarə haqları ilə
tutuşdurula bilər. "Əgər belə bir analoji obyekt mövcud deyilsə, Nazirlər
Kabinetinin "Dövlət əmlakının (mənzil fondundan başqa) icarəyə verilməsi üçün
icarə haqqının minimum məbləği"nin təsdiq edilməsi haqqında" qərarı əsas
götürülə bilər", - deyə məlumatda qeyd olunub.
Etibarnamə etibardan düşdü...
Sərvər Aslanov
O.M.